Bossche school
Het gebouw van Atelier Claesen is - gekenmerkt door heldere eenvoud en functionaliteit - samen met Hans Claesen in 1964 ontworpen door architect Wim Hansen, een representant van de Bossche School.
De Bossche School is de verzamelnaam voor een geheel van ideeën aangaande architectuur, stedenbouw, meubilair, etc., waaraan het gedachtegoed van de Benedictijner monnik Dom Hans van der Laan ten grondslag ligt. Hij ontdekte de maatstaf voor een ideale verhoudingenleer die later ‘het plastische getal’ zou worden genoemd. In de jaren '60 volgden publicaties.
https://atelierclaesen.nl/index.php/berichten/item/6-bossche-school#sigProId0e9aa7d1f1
Dom van der Laan ontwikkelde een "abacus" en een "morphotheek", waarin deze ideale verhoudingen tot uitdrukking komen. De abacus is verwant aan het oude telbord dat in het Verre Oosten en door de Romeinen werd gebruikt, maar is ook aanzienlijk gecompliceerder.
"Onze abacus bestaat uit een doos met een twintigtal vakken, waarin zich ronde witte staafjes bevinden. Het deksel is aan de binnenzijde over de gehele oppervlakte van diepe gleuven voorzien. De kleinste maat bedraagt ongeveer 1/50 deel van de grootste. Vanaf het langste worden de staafjes telkens ongeveer 1/50 deel van het voorafgaande kleiner totdat 1/7 deel van het langste staafje is bereikt".
"Het gebruik van deze abacus geeft de mogelijkheid om door waarneming van concrete gegevens de grondslagen van het plastische getal vast te stellen. De abacus geeft door reflexie , oefening en inzicht het houvast om "contact te houden met de concrete werkelijkheid en ons te behoeden in abstracte berekeningen te vervallen, die geheel in strijd zijn met de notie zelf van het plastische getal".
De uiteindelijke vertaling van deze visie in architectonische basiselementen resulteerde vervolgens in van der Laan's "morphotheek ", ook wel Blokkendoos genoemd. Die is samengesteld uit onbeschilderde houten blokken, staven en platen.
Deze vormen en de maatverhouding ervan zijn als uitgangspunt gebruikt door architectenbureau Hansen, van Hal en van der Laan en verwerkt in het ontwerp van Atelier Claesen.
In de jaren '60 heeft Hans Claesen, samen met onder andere collega Theo Mols lezingen omtrent de beginselen van de Bossche School, met name de cursus Kerkelijke Architectuur, bijgewoond. Die werden gehouden in het Kruithuis te Den Bosch.
Mols verzamelde door de jaren heen krantenartikelen en boekwerken en bewaarde zorgvuldig de stencils uit de beginjaren van de cursus Kerkelijke Architectuur. Ook is een van de Blokkendozen in zijn bezit. Zijn archief levert de bronnen voor de hier samengevatte informatie en afbeeldingen.
Literatuur:
Het plastische getal.
XV lessen over de grondslagen van architectonische ordonnatie
Door Dom H. van der Laan
Monnik van de St. Paulusabdij te Oosterhout
Uitgeverij E.J. Brill Leiden 1967
Dom Hans van der Laan
Works and words
Alberto Ferlenga, Paola Verde
Uitgeverij Architectura & Natura
ISBN 90-76863-05-9
